“Als u niet wilt luisteren, hang ik op, mevrouw Haaitsma. Goedendag …”

Geplaatst op november 20, 2023 Geupdate op november 13, 2023

Dag 3 van de Challenge Armoede en het wordt steeds zwaarder. In een paar dagen word ik wreed terug geslingerd in de tijd. Ik zat in een situatie van verborgen armoede, verstrikt in een netwerk van relatieve rijkdom. Ik schaamde mij en zag geen uitweg. In deze loodzware periode werd ik structureel minderwaardig behandeld door toen nog Dienst Werk en Inkomen. 

Ze kwamen bij mij thuis langs, ik hoogzwanger, om in mijn kamer schoenen, tandenborstels en jassen te tellen. Ik werd onderworpen aan een kruisverhoor, zo ging dat toen. Een uur duurde de onverwachte inval van de twee medewerkers van het DWI. Mijn toenmalige partner woonde in Haarlem, maar tijdens dit onaangekondigde bezoek wilden ze aantonen dat we samenwoonden. Het was stressvol en vernederend. Ze vertrokken zonder het ‘bewijs’ dat zo vurig gezocht werd. 

Niet lang daarna stond mij weer een vernedering te wachten. Ik had recht op een zwangerschapsuitkering en had daarvoor afspraken gemaakt met mijn klantmanager. Deze waren voor mijn nieuwe, kille klantmanager niet duidelijk, waardoor hij de regeling teniet deed. Mijn financiële toekomst werd in een klap onzeker. De eerste keer dat ik het wilde uitleggen aan de telefoon liet hij mij niet aan het woord. Sterker nog, middenin mijn smeekbede hing hij op: “Als u niet wilt luisteren, hang ik op mevrouw Haaitsma. Goedendag.” Ondanks dat ik overstuur was, heb ik direct teruggebeld. Na lang wachten kreeg ik een medewerker aan de lijn. Zij luisterde, ik voelde mij gehoord en ze verbond mij door met … weer diezelfde klantmanager! De nachtmerrie begon van voren af aan. Ik liet hem uitpraten en hij vervolgde met: “Kunnen we nu een normaal gesprek beginnen? Ja of nee?” Ik wachtte tot hij klaar was en vroeg op rustige toon: “Bent u klaar? Dan vertel ik nu graag mijn verhaal.” Waarop hij herhaalde: “Ja of nee?” En nog een keer: “Ja of nee?” Ik zei niks, was compleet verbouwereerd – waarom moest het op deze gebiedende toon? – dus ik zweeg. En hij hing op, voor de tweede maal. 

Dit is waar ik stond, ooit. Het is uiteindelijk goedgekomen. Ik kreeg – na veel telefoontjes en bureaucratische rompslomp – de zwangerschapsvergoeding, waar ik recht op had. Wel heeft het mij getekend, samen met alle andere ervaringen met DWI. Het kost mij nog steeds moeite om instanties als deze te vertrouwen. Ik vind het dan ook fantastisch, dat er een ommekeer gaande is; dat mensen minder als een nummer beschouwd worden en met meer respect behandeld worden. Geweldig ook, dat Movisie zich actief inzet om dit bewustzijn bij iedereen te ontwikkelen. Het zal onnodige stress wegnemen en de samenleving versterken. 

Dag 5 van de Challenge Armoede eindigt met een prachtige conclusie: 

We verwachten veel van zelfredzaamheid als het gaat om armoede en schulden. Armoede en schulden verlammen en maken machteloos. Oplossingen die je zelf bedenkt, passen niet bij de regels. Je weet niet waar je je moet melden of je durft dat niet. Schaamte speelt ook een rol. Lange tijd werd vooral gekeken naar het gedrag van de mens in armoede of schulden. Er is nu steeds meer aandacht voor de complexiteit van deze problematiek en de impact ervan op bijvoorbeeld gezondheid en psychisch welzijn. Het inzicht lijkt eindelijk ingedaald: het gaat niet om niet willen, maar om niet kunnen en niet mogen. We moeten stress-sensitief werken en tegelijkertijd structurele oorzaken aanpakken. Nu is het de kunst om dit goed te vertalen in beleid én uitvoering. 

Uit: ‘In een koud huis nodig je natuurlijk niemand uit’.