Shahzan Kolkman
Spelend leren…
Iedereen houdt van spelen, dit durf ik zonder twijfel te beweren.
Het is bewezen, dat spelen het voorste deel van je hersenen stimuleert. Dat is het gedeelte van je hersenen dat verstandelijke en emotionele functies regelt, zoals: beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsen beheersen.
In een serieuze wereld met ingrijpende gebeurtenissen is het heel erg nodig om spelenderwijs te kunnen leren. Veel mensen denken: Spelen is toch meer iets voor kinderen? Ik vind van niet. ‘Spelenderwijs leren’ vind ik misschien wel de meest effectieve manier van leren. Denk aan taalspelletjes bij het leren van een nieuwe taal of schaken waardoor het besluitvermogen verbetert. Kort geleden ben ik naar een bijeenkomst geweest van de european playwork association, die sociaal werkers uit verschillende Europese landen samenbrengt om te leren over community-werk. Ook hun uitgangspunt is spelenderwijs leren, omdat dit – zoals hierboven al staat – meer hersendelen prikkelt en het leren verbetert.
Bij buurtwerk zouden wij meer spelvormen kunnen inzetten om beladen thema’s te verlichten en bespreekbaar te maken. Bijvoorbeeld de ‘Levende Bibliotheek’, die geen boeken maar mensen uitleent. Mensen die zich beschikbaar stellen voor een gesprek. Mensen die vaak te maken hebben met vooroordelen en uitsluiting. Mensen van kleur, met verschillende seksuele voorkeur, met bijvoorbeeld autisme. In praatcirkels beantwoorden zij vragen van deelnemers. Door vragen te stellen en antwoorden te horen van mensen, die je in je eigen dagelijkse leven misschien niet zo snel spreekt, worden vooroordelen en stereotypen ontkracht en krijg je de kans om je eigen beeld van de ander te vormen en diversiteit te accepteren. Zo wordt de eerste stap gezet naar contact en harmonie binnen onze diverse samenleving.
Mensen hebben niet slechts één kenmerk, maar heel veel. Maatschappelijke ongelijkheid – onderdrukking of juist voordelen ervaren – gebeurt op grond van vele kenmerken. En al die kenmerken, al die lagen verdienen verdieping, acceptatie en vooral een plekje in de samenleving, in Amsterdam, in onze buurt.
Laten we spelenderwijs leren van en over elkaar!
Buurtbakkie…
Zie je de vlag al wapperen? Je nadert twee blije gezichten rondom een bakfiets en je krijgt de vraag: “Hey, hoe gaat het met u? Lust u een buurtbakkie? Thee of koffie? Wilt u melk en suiker erin?”
De reactie is meestal: “Oh? Waar staan jullie eigenlijk voor? En dat is precies de reactie, waar we op hopen om erop in te gaan! Buurtbakkie is in het leven geroepen door Combiwel Buurtwerk De Baarsjes, met succes! Wat ik mooi vind aan deze methode is dat je op de simpelste manier contact maakt met de buurt waarin je werkt, door op straat te staan en in gesprek te gaan.
Wat ik belangrijk vind om in gedachten te houden, is dat het gesprek zo open mogelijk gestart moet worden. Wij komen niks verkopen, wij willen alleen vragen hoe het met de bewoner is. Deze methode van contact maken sluit aan bij de presentiemethode van Andries Baart, die veel onderzoek deed naar zorg, welzijn en dienstverlening. Hij beschrijft hoe belangrijk het is om als welzijnsmedewerker ‘zichtbaar en present’ te zijn.
Als bewoners niet weten waar zij terecht kunnen met hun hulpvragen of ideeën, waar moeten zij dan naartoe? Door ons Buurtbakkie zijn we zichtbaar in de leefwereld van de Amsterdammer en volgens Andries Baart is het gevolg daarvan, dat we beter te vinden zijn. Ik ben het hiermee eens. Bij de Koperen Knoop is het niet echt duidelijk, dat achter de bakstenen een buurthuis zit. Door met het Buurtbakkie buiten te staan, zijn we toch zichtbaar en vindbaar.
Het is een menselijke methode, die uitgaat van direct contact. En het leuke is, dat je het onderwerp waarvoor je met Buurtbakkie de buurt in gaat, kan koppelen aan een feestdag, een activiteit of een evenement. Elke maand staan buurtwerkers met Buurtbakkie ergens in een buurt in Westerpark.
Als je ons ziet, kom jij dan ook? Misschien kunnen wij samen iets leuks gaan organiseren!
Eigenaarschap, hoe zorg je daar voor..?
Het hing al even in de lucht. Tijd voor vernieuwing van de Koperen Knoop. Want hoe staat het eigenlijk met het uiterlijk van het gebouw en hoe het gebruikt wordt en functioneert als Huis van de Buurt?
Aanpak van het uiterlijk, verbouwen, je zou denken dat dit gebeurt door aannemers en architecten, maar wij trekken het verder. Hoe? Door de buurt in een vroeg stadium te betrekken, dus al bij de plannenmakerij. Het gaat hierbij niet alleen om de bewoners, ook om de gebruikers van het buurthuis en eigenlijk om zoveel mogelijk betrokkenen.
Voor onze organisatie is zo’n vernieuwing een uitgelezen kans om betrokkenheid te stimuleren. Het gevoel van eigenaarschap komt niet vanzelf, daar is motivatie voor nodig. Ook moet het besef worden uitgedragen, dat de stem van de bewoner eigenlijk de meest belangrijke is. Daarom moeten we voor het belang van de Amsterdammer, wat ook ons belang is, hen bevragen.
Wat hebben zij nodig om zich meer betrokken te voelen binnen de muren van dit Huis van de Buurt? Wat zijn de behoeften en hoe kunnen wij daar in ons werk op inspelen? Dit gaan we met elkaar bespreken om vervolgens kaders te hebben, waarbinnen we de vernieuwing kunnen inrichten. Voor een duurzame verandering, waar de buurt voordeel uit haalt. Persoonlijk ben ik erg benieuwd hoe de bewoners het zullen vinden om vanaf het begin mee te denken. Een uitdagend, ingewikkeld proces. Met de juiste ondersteuning en begeleiding weet ik zeker dat het een succes wordt.
Onze kick-off is op 1 december. De mensen zijn uitgenodigd en krijgen een berichtje ter herinnering. Vanaf daar gaan we proberen gezamenlijk, als een geheel, de vernieuwing van de Koperen Knoop tot een duurzaam succes te maken. Ik ben zo benieuwd naar de input die bewoners zullen geven om van ons aller Huis van de Buurt een (kleine) pilaar te maken binnen de Staatsliedenbuurt! 😊
Verbinding werkt als een ketting…
Alles is met elkaar verbonden, dat geloof ik echt. Soms is alleen de connectie nog niet gelegd en zijn er verschillende onderdelen nodig om de ketting van verbinding te laten werken.
Het buurthuis is een plek, waar het begin van zo’n verbinding kan ontstaan. Onze rol als Buurtwerk is de omstandigheden om die verbinding aan te gaan zo gunstig en soepel mogelijk te laten zijn. En natuurlijk niet zomaar verbindingen leggen, maar juist op basis van de behoeften en talenten van bewoners. Niet alleen duik je diep in de leefwereld van mensen, je gaat ook samen op zoek naar zingeving. Wat begint met een hulpvraag over iets praktisch, groeit soms uit tot een dieper gesprek.
Zo kwam een bewoner uitleg vragen over een app en gaandeweg de uitleg kwamen we in gesprek over wat we allebei leuk vinden om te doen. Voor mij als buurtwerker is dat een mooie opening om samen te verkennen wat nou eigenlijk zin geeft aan de dagen, aan het leven. Een aanknopingspunt voor verbinding! Los van haar praktische hulpvraag, wilde mevrouw graag iets buitenshuis doen. “Ik heb ‘groene vingers’, dus lekker aan de slag in een tuin zou fijn zijn, maar die heb ik niet.” Samen zochten we contact met Soeptuin Bredius. Er is een afspraak gemaakt en inmiddels is mevrouw daar vrijwilliger en erg tevreden! Zo blij zelfs, dat ze nu regelmatig verse ingrediënten uit de soeptuin naar de Koperen Knoop brengt voor de wekelijkse soepmiddag. Daar weten de keukenprinsessen van het Burenuurtje wel raad mee. En zo stonden laatst dampende kommen met heerlijke, romige venkelsoep op tafel, gemaakt van seizoensgroente uit de soeptuin.
Met dit voorbeeld wil ik graag laten zien hoe je vanuit het buurthuis samen kan bouwen aan een community door kleine bouwstenen te verbinden met elkaar. De coördinator van de soeptuin wil binnenkort afspreken, hij ziet blijkbaar ook kansen, ben benieuwd, fijn samen verder bouwen!
Van, voor en door de buurt…
Huis van de Buurt, de naam zegt het al. De plek, de activiteiten, de hulp … van, voor en door de buurt. Buurtwerkers zijn daar voor de ondersteuning van de bewoners die het aanbod verzorgen.
Iedere dinsdag komt de Crea Club bij elkaar om samen te handwerken. De deelnemers maken mooie handwerkproducten, voor zichzelf en voor anderen, en vormen ondertussen een klein gemeenschapje. Het samen zijn geeft een gevoel van gezelligheid, geborgenheid, zekerheid.
Op donderdag is de soepdag. Zodra je na 12:00 uur de Koperen Knoop binnenloopt, ruik je het al. Heerlijke kruidige soepgeuren komen je tegemoet. Aan de eettafel in de mooie nieuwe keuken worden gesprekken gevoerd boven dampende kommen. Ervaringen worden gedeeld, lief en leef, verontwaardiging over onrecht, lachen om een leuk verhaal. En dat alles onder het genot van een gezonde maaltijdsoep. Echt een activiteit, waar iedereen aan mee kan doen, eten verbindt! Daar word ik blij van!
De Crea Club en de dame van de soep hebben de handen ineengeslagen. Bijna iedere maand organiseren zij zelfstandig de Rommelmarkt, voor en door de buurt. Een mooi voorbeeld van wat een klein groepje kan bieden als zij de mogelijkheid krijgen om te doen wat zij graag willen doen.
Het Huis van de Buurt is dus niet alleen een plek voor groepen om hun eigen ‘ding’ te kunnen doen, het biedt ook een gemeenschappelijke plek waar groepen elkaar kunnen vinden en versterken. 1+1=3!
Liefheid van buurtwerk is nodig …
Mijn persoonlijke doel als buurtwerker is om een toegevoegde waarde te bieden aan de buurt. Door te luisteren, hulpvragen op te lossen, activiteiten te organiseren en ook door ruimte te bieden aan de mens die soms op zoek is naar iets. Ik noem het ‘iets’, omdat buurtwerk net zo helder kan zijn als dat het soms een flinke zoektocht is. Een zoektocht naar zingeving en vooral naar mogelijkheden en het zoeken naar die mogelijkheden kost aandacht en tijd. Mijn belangrijkste gedachtengoed is: kijken naar wat wel kan en niet richten op wat niet kan!
De Kerst nadert, een moment waar wij als buurtwerkers de mogelijkheid nemen om buurtbewoners te verenigen door middel van een leuke activiteit. Vorig jaar hebben we als alternatief voor het kerstdiner, dat als gevolg van de coronamaatregelen niet kon plaatsvinden, een warme actie uitgevoerd. Samen met buurtbewoners hebben we besloten om de zelfgemaakte kerstsokken (door de creatieve handwerkclub in de Koperen Knoop) te vullen met leuke en lekkere dingen en om die vervolgens aan de voordeuren van bewoners te hangen.
De diversiteit aan talenten binnen het team zorgde ervoor, dat de actie vlekkeloos is verlopen en bewoners voelden zich gewaardeerd en omarmd. Kinderen uit de buurt schreven kerstkaartjes en maakten kerstknutseltjes voor de ouderen die dringend werden verzocht om thuis te blijven en zo min mogelijk mensen te ontvangen. De lokale Albert Heijn doneerde koekjes en andere lekkernijen om in de kerstsokken te doen en wij gingen bij de mensen langs om het aan hen te geven.
Buurtwerker zijn houdt in, dat je samen met bewoners, je team en/of partners in de wijk zoekt naar kansen en mogelijkheden en dat de huidige staat van de samenleving vaak bepaalt hoe het werk zich uit. Wat ik als startende buurtwerker merk, is dat de warmte, de toegankelijkheid en vooral de liefheid van ons werk hard nodig is binnen die samenleving.
Buurtwerk Westerpark vertelt... 